Η Αναστασία Τσίλογλου, γενική διευθύντρια της μη κυβερνητικής οργάνωσης Action Finince Initiative εξηγεί πως οι μικροπιστώσεις βάζουν σε προτεραιότητα τις γυναίκες και γίνονται το ιδανικό εργαλείο για την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας.
Πριν μερικούς μήνες ένας τίτλος σε εξειδικευμένο περιοδικό για το digital finance τράβηξε την προσοχή μου. «Γυναίκες και άνεργοι προτεραιότητα του microfinancing στην Ελλάδα». Το κείμενο εξηγούσε αναλυτικότερα πως η ιδέα της μικροπίστωσης, σε απλά ελληνικά, ενός μικρού δανείου, μπορούσε να δώσει την λύση σε ανθρώπους που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Κάθε γυναίκα που έχει αποφασίσει να στήσει την δική της επιχείρηση ξέρει πως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η χρηματοδότηση. Oι γυναίκες συνεχίζουν να έχουν χαμηλή πιστοληπτική ικανότητα και να είναι αυτές που αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στις μεγάλες τράπεζες ειδικά όταν πρόκειται για την χρηματοδότηση μιας μικρής ατομικής επιχείρησης. Εκεί μπαίνει η ιδέα της μικροπίστωσης. Ενός μικρού δανείου, σήμερα έως 12.500 ευρώ, και αργότερα έως 25.000 ευρώ που παρέχεται στον δανειολήπτη σε συνδυασμό με καθοδήγηση και συμβουλευτική που εξασφαλίζει την βέλτιστη αξιοποίηση του ενώ ταυτόχρονα αυξάνει και τις πιθανότητας αποπληρωμής του.
Η μικροπίστωση είναι ένας τρόπος χρηματοδότησης πολύ διαδεδομένος στην Ευρώπη. Στην χώρα μας ο πρώτος και μοναδικός φορέας που έφερε τη μικροπίστωση είναι η μη κυβερνητική οργάνωση Αction Finance Initiative. Όπως εξηγεί η γενική διευθύντρια της AFI Αναστασία Τσίλογλου, η οργάνωση δημιουργήθηκε από μια πρωτοβουλία της Action Aid Ελλάδος. «Το 2013 η Ελλάδα βρισκόταν στο επίκεντρο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, γεγονός που είχε τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο στην κοινωνία. Η Action Aid έψαχνε να δει πως θα ενδυναμώσει τους μικρούς επιχειρηματίες και κυρίως τους ανέργους οικονομικά. Την ίδια περίοδο η Ευρωπαïκή Ένωση ήθελε να ξεκινήσουν οι μικροπιστώσεις στην Ελλάδα που ήταν ανάμεσα στις 3-4 χώρες που υστερούσαν σε αυτό. Αυτές οι δυο πλευρές εντελώς τυχαία συναντήθηκαν υπήρξε αμοιβαίο ενδιαφέρον για αυτό το νέο χρηματοπιστωτικό εργαλείο και το όφελος που θα είχε για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες. Έτσι δημιουργήθηκε η AFI που ιδρύθηκε στις αρχές του 2014 και έδωσε το πρώτο της μικροδάνειο το 2015.
Μιλώντας με την Αναστασία Τσίλογλου για την μικροπίστωση και το πως αυτή λειτουργεί κανείς ξεχνά ό,τι ήξερε για τις τράπεζες και την δανειοδότηση. Αρχικός στόχος της μικροπίστωσης είναι αυτά τα μικρά δάνεια να αποτελέσουν το χρηματοδοτικό εργαλείο που θα βοηθήσει ανθρώπους που με κανέναν άλλο τρόπο δεν θα μπορούσαν να βρούνε χρήματα προκειμένου να δημιουργήσουν τη δική τους θέση εργασίας. «Πρόκειται για ανθρώπους που σε μια προηγμένη και οικονομικά εύρωστη χώρα θα μπορούσαν να προσληφθούν από μια εταιρεία αλλά που στην παρούσα κατάσταση δυσκολεύονται και έτσι είναι μακροχρόνια άνεργοι ή άνθρωποι οι οποίοι πολύ δύσκολα έχουν πρόσβαση στην συμβατική τραπεζική και ψάχνουν τρόπο να αποκτήσουν πρόσβαση σε πολύ χαμηλό κεφάλαιο».
Οι γυναίκες και η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας τους είναι στους στρατηγικούς στόχους της AFI. «Τα νούμερα είναι αμείλικτα και δείχνουν καθαρά πόσο οι γυναίκες το έχουν ανάγκη» αναφέρει η κα Τσίλογλου και συνεχίζει «Υπάρχουν γυναίκες που έχουν τις δεξιότητες αλλά δεν τολμούν να επιχειρήσουν. Άλλες που δεν τους περνά καν από το μυαλό ότι μπορούν να γίνουν επιχειρηματίες και άλλες γυναίκες που το θέλουν αλλά δεν έχουν τις δεξιότητες και χρειάζονται κάποια εκπαίδευση. Οι γυναίκες στην Ελλάδα υστερούν πάρα πολύ σε επιχειρησιακή παιδεία. Οι επίσημες μελέτες μάλιστα καταδεικνύουν χαμηλότερα ποσοστά στην Ελλάδα σε σχέση με τον ευρωπαïκό μέσο όρο. Αυτός είναι και ο λόγος που είχαμε αποφασίσει πως θα εντείνουμε τις προσπάθειες μας προς την κατεύθυνση της γυναικείας επιχειρηματικότητας και για τον λόγο αυτό μάλιστα φροντίσαμε να έχουμε χρηματοδότες που να ενδιαφέρονται για αυτήν την ομάδα στόχου. Η AFI σαν μην κερδοσκοπικός οργανισμός ζει και πορεύεται από χρήματα που παίρνει είτε από ιδιώτες φιλάνθρωπους είτε από φιλανθρωπικά ιδρύματα. Προσπαθήσαμε λοιπόν να έρθουμε σε επαφή με ιδρύματα που ενδιαφέρονται για τις γυναίκες, να τους εξηγήσουμε τι κάνουμε στην Ελλάδα, για την ανάγκη που υπάρχει για έναν οργανισμό σαν την AFI και το μοναδικό αποτύπωμα που έχει εδώ. Με πολλά από αυτά τα ιδρύματα έχουμε συνάψει μακροχρόνια συνεργασία και μας χρηματοδοτούν για αυτό τον σκοπό όπως για παράδειγμα το Ίδρυμα Chanel».
Το σημαντικό είναι ότι εκτός από χρηματοδότηση η AFI προσφέρει εκπαίδευση, συμβουλευτική mentoring αλλά και ενδυνάμωση των γυναικών για να ακολουθήσουν το μονοπάτι της επιχειρηματικότητας αλλά και για να αναπτύξουν περαιτέρω την επιχείρηση τους. «Η εκπαίδευση προορίζεται για όλους τους αιτούντες άνδρες και γυναίκες μόνο που στις γυναίκες υπάρχει η ανάγκη για περισσότερη εκπαίδευση» σημειώνει η κα Τσίλογλου.
Η διαδικασία της χρηματοδότησης περιλαμβάνει συγκεκριμένα στάδια και πριν από την εκταμίευση ενός μικροδανείου, παρέχεται εκπαίδευση από 5-10 ώρες ανάλογα την ετοιμότητα του ενδιαφερόμενου. Και μετά την εκταμίευση η AFI βρίσκεται δίπλα στους δανειολήπτες βήμα προς βήμα. «Υπάρχει προσωποποιημένη προσέγγιση των δανείων και των δανειοληπτών. Γνωρίζουμε τους ανθρώπους αυτούς, τις οικογένειές τους, τις φοβίες τους, τα άγχη τους, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους , τα ιδιαίτερα ταλέντα τους. Όταν αποπληρώσουν το πρώτο μπορούν να πάρουν και ένα δεύτερο και ένα τρίτο δάνειο, πράγμα που συμβαίνει αρκετά συχνά. Κάποιοι μάλιστα κατορθώνουν να μεγαλώσουν τόσο πολύ την επιχείρηση τους που καταφέρνουν να πάρουν ένα δάνειο από μια μεγάλη τράπεζα».
H εκπαίδευση των γυναικών είναι πολύ βασικό στοιχείο στην επιχειρηματική επιτυχία. «Όλοι αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ καλοί στην τέχνη τους. Μια αγρότισσα , μια κτηνοτρόφος, μια γυναίκα που σχεδιάζει κοσμήματα, ή μια γυναίκα που ασχολείται με την εκπαίδευση παιδιών ή με δημιουργική απασχόληση . Η ποικιλία των ιδεών που φτάνει στην AFI είναι τεράστια. Από κει και πέρα οι γυναίκες αυτές δεν έχουν σπουδάσει οικονομικά και δεν περιμένει κάποιος από αυτές να έχουν κάποιου τέτοιου είδους εκπαίδευση. Αυτό τους παρέχουμε εμείς. Γιατί από την στιγμή που μια γυναίκα θα αποφασίσει να γίνει επιχειρηματίας πρέπει να ξέρει να αποτυπώνει την τέχνη της σε νούμερα για να βλέπει αν το επιχειρησιακό μοντέλο που έχει αποφασίσει θα βγάλει τα προς το ζην . Αν χρειάζεται να κάνει τροποποιήσεις σε αυτό που έχει σκεφτεί. Και τελικά αν όλος αυτός ο μόχθος αξίζει τον κόπο . Γιατί στο τέλος της μέρας κάθε γυναίκα θα πρέπει να βοηθήσει τον εαυτό της οικονομικά και να υποστηρίξει και το νοικοκυριό της».
Η AFI μαζί με κάθε δανειολήπτη φτιάχνει ένα τριετές επιχειρηματικό πλάνο. «Μέσα σε αυτές τις πρώτες ώρες εκπαίδευσης βλέπουμε αν είναι βιώσιμο. Υπάρχουν περιπτώσεις που και οι ίδιοι καταλαβαίνουν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν. Αν χρειαστούν απλές τροποποιήσεις μπορούν να γίνουν από την AFI. Αν είναι πιο περίπλοκες μπορεί να οριστεί κάποιος μέντορας . Επίσης στις πρώτες ώρες των εκπαιδεύσεων εντοπίζουμε τα χαρακτηριστικά και τα βιώματα του δανειολήπτη που θα τον βοηθήσουν να πετύχει. Βασικότερο είναι το να μπορεί κάποιος να ανταποκριθεί στις ανατροπές και στις αναποδιές. Να είναι ευέλικτος και ευπροσάρμοστος σε νέες συνθήκες. Υπάρχουν γυναίκες που έχουν πάει εξαιρετικά καλά. Έχουμε πολλά success stories».
Όταν την ρωτώ για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα είναι σαφής «Οι γυναίκες χρειάζονται ενδυνάμωση και παρακίνηση . Γι' αυτό συχνά τις φέρνουμε σε επαφή με γυναίκες που τα έχουν καταφέρει για να τους πουν και ποιες είναι οι πρώτες δυσκολίες. Πως θα τους κοιτάζει το οικοσύστημα τους και πως θα μπορούν να το αντιμετωπίσουν. Πολύ συχνά οι γυναίκες δεν ξέρουμε να ζητάμε βοήθεια. Δεν το έχουμε μάθει. Οι γυναίκες συχνά έχουν να αντιμετωπίσουν στερεότυπα, όχι απαραίτητα στερεότυπα μέσα στην οικογένειά τους αλλά στερεότυπα από προμηθευτές ή από πελάτες. Επίσης στις εκπαιδεύσεις μαθαίνουν πως θα φτιάξουν ένα σύστημα υποστήριξης από τους δικούς τους ανθρώπους και ποιες ώρες θα λειτουργεί η επιχείρηση τους. Θέλουν μια καθοδήγηση. Αλλά το κυριότερο είναι να πιστέψουν στον εαυτό τους».
Η ανταπόκριση στην μικροπίστωση στην Ελλάδα είναι ενθουσιώδης. «Η AFI γίνεται γνωστή από στόμα σε στόμα, ιδιαίτερη στην επαρχία που οι κοινωνίες είναι πιο μικρές». Κλείνοντας την συζήτηση μας η κουβέντα μας επιστρέφει στην ισότητα που στην περίπτωση της AFI δεν περιορίζεται μόνο στο να υποστηρίζει εξίσου άνδρες και γυναίκες απαλλαγμένη από στερεότυπα αλλά αντικατοπτρίζεται και στην ίδια την δομή του οργανισμού «Ίση εκπροσώπηση γυναικών ανδρών στην ομάδα, ίση εκπροσώπηση στο Διοικητικό Συμβούλιο, ευελιξία στην εργασία για όλους. Για μας είναι κριτήριο επιτυχίας να επικρατεί ισότητα και στον οργανισμό μας».
Τι λένε οι αριθμοί
Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία
Το 42% του συνολικού εργατικού δυναμικού (εργαζόμενοι από 15 ετών και άνω) είναι γυναίκες/κορίτσια
Το 32% από τους επιχειρηματίες ( εργοδότες και ελεύθεροι επαγγελματίες) είναι γυναίκες/κορίτσια.
Το 23% του συνολικού εργατικού δυναμικού είναι γυναίκες (σαν εργοδότες ή σαν ελεύθεροι επαγγελματίες)
Το 56% των ανέργων στην Ελλάδα είναι γυναίκες
Το 72% του συνόλου των άνεργων γυναικών είναι μακροχρόνια άνεργες (12+μήνες)
Το 77% των άνεργων γυναικών ηλικίας 20-65 έχουν προηγούμενη εργασιακή εμπειρία κάποια στιγμή στην ζωή τους.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης
Το 10% των Ελληνίδων (προτελευταία θέση) απάντησε ναι στην ερώτηση «Έχετε πρόσβαση στα χρήματα που χρειάζεστε για να ξεκινήσετε ή να αναπτύξετε την δική σας επιχείρηση;
To 30% των Ελληνίδων (προτελευταία θέση ) απάντησε ναι στην ερώτηση «Έχετε πρόσβαση σε εκπαίδευση για το πως να ξεκινήσετε ή να αναπτύξετε την επιχείρηση σας
Σύμφωνα με το Global Entrepreneurship Monitor
37.4% της συνολικής γυναικείας επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα γίνεται από ανάγκη
Μερικά από τα Success Stories της AFI
H Δέσποινα Ζαμπίογλου είναι μηχανικός βιομηχανικών εφαρμογών και έχει τo δικό της εργαστήριο μεταποίησης βοτάνων Paggea Professional Laboratory
Η Αλεξάνδρα Παπαδιαμαντάκη άνοιξε "Το Χρυσάφι της Μεσογείου", ένα κατάστημα με μεσογειακά προϊόντα στο Καπάνι στην Θεσσαλονίκη καθώς και eshop.
Η Γεωργία Μπούρδα, είναι ενδυματολόγος και σχεδιάστρια ρούχων και έχει ένα εργαστήριο παραγωγής ρούχων καθώς και σημείο πώλησης ρούχων και eshop. https://georgiabourda.com/
Η Marian Delavega είναι από τις Φιλιππίνες. Άνοιξε το δικό της εστιατόριο Ramen στους Αμπελόκηπους, μαζί με τον σύζυγό της που είναι chef με πολλά χρόνια εμπειρίας στην Ασιατική κουζίνα. https://www.facebook.com/ZuzutoRamen/