Οι νέες τάσεις στην εργασία για το 2024

Ξεχωρίσαμε τις έξι τάσεις που μπορούν να συμβάλλουν στην ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην εργασία και στην δημιουργία ίσων ευκαιριών για ανέλιξη.

Κάθε νέα χρονιά φέρνει αλλαγές στον κόσμο της εργασίας. Μια ματιά στις εξελίξεις των οργανισμών που αναμένονται το 2024 αποκαλύπτει τάσεις που μπορούν να ενισχύσουν την πρόοδο των γυναικών όσον αφορά την ισότητα ευκαιριών. Ο εντοπισμός αυτών των τάσεων μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες να τις αξιοποιήσουν ώστε να αποκτήσουν στέρεα θεμέλια στους οργανισμούς που εργάζονται αλλά και να προωθήσουν τις φιλοδοξίες τους για ανέλιξη.

Διαφορετικότητα, ισότητα και συμπερίληψη

Οι αρχές της διαφορετικότητας, της ισότητας και της συμπερίληψης συνεχίζουν να κερδίζουν την προσοχή των ανώτερων στελεχών, τα οποία συνεισφέρουν πόρους για να τις προωθήσουν. Οι εταιρείες επιθυμούν υψηλότερες αξιολογήσεις όσον αφορά τα κριτήρια ESG, τα οποία μετρούν τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διοικητικές πρακτικές μιας εταιρείας. Οι εταιρείες που δίνουν προτεραιότητα στην διαφορετικότητα, την ισότητα και την συμπερίληψη προσελκύουν κοινωνικά υπεύθυνους επενδυτές, οι οποίοι μπορούν να αυξήσουν τις επενδύσεις ενώ ταυτόχρονα δίνουν μεγαλύτερη πρόσβαση και ευκαιρίες στις γυναίκες.

Απομακρυσμένη εργασία & ευελιξία

Η απομακρυσμένη εργασία και η ευελιξία συνεχίζουν να περιλαμβάνονται στη στρατηγική των τμημάτων Ανθρώπινου Δυναμικού των εταιρειών γεγονός που ενισχύει την πρόοδο των γυναικών. Οι γυναίκες που εργάζονται εξ αποστάσεως έχουν αυξημένο το αίσθημα της ασφάλειας και του ανήκειν στις ομάδες τους. Σύμφωνα με την έκθεση Human Capital Trends της Deloitte, η ασφάλεια και το ανήκειν είναι δύο παράγοντες που αποδεδειγμένα αυξάνουν την απόδοση στην εργασία έως και 65%. Η ευελιξία που προσφέρει η απομακρυσμένη εργασία βοηθά τις γυναίκες να διεκπεραιώνουν τη δουλειά τους και να εξισορροπούν τις οικογενειακές υποχρεώσεις και τις προσωπικές τους ανάγκες. Η απομακρυσμένη εργασία δημιουργεί ένα επίπεδο ιδιωτικότητας γύρω από τον τρόπο με τον οποίο οι εργαζόμενοι περνούν τον χρόνο τους, γεγονός που μειώνει τις περιπτώσεις όπου οι ανάγκες των γυναικών μπορεί να τις κάνουν να ξεχωρίζουν με τρόπο που θα έχει συνέπεια να υποστούν δυσμενείς διακρίσεις.

Αυξημένη πρόσβαση

Η εργασία το 2024 χαρακτηρίζεται από ανοιχτή ανταλλαγή γνώσεων και καινοτομία. Οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν προκλήσεις που περιλαμβάνουν τον ανταγωνισμό για κορυφαία ταλέντα και την οικονομική αβεβαιότητα. Τα υψηλά στελέχη αναζητούν νέες ιδέες που μπορούν να διαμορφώσουν θετικά το μέλλον της επιχείρησής τους και θεωρούν ευπρόσδεκτη  τη συμβολή των εργαζομένων από κάθε βαθμίδα. Οι γυναίκες με αυτόν τον τρόπο μπορούν να επωφεληθούν συνεισφέροντας ιδέες και γνώσεις σε ένα ολοένα και πιο ισότιμο πεδίο ανταγωνισμού.

Διαφάνεια στους μισθούς

Το 2024 οι συζητήσεις για τους μισθούς των εργαζομένων περνούν από τη αυστηρή μυστικοπάθεια στην ανοιχτή συζήτηση. Σε αυτή την αλλαγή συνέβαλαν οι πρωτοβουλίες για ίσες αμοιβές ανάμεσα στα φύλα. Παρόλα αυτά, άλλοι παράγοντες, όπως ο ανταγωνισμός για ταλέντα και η αυξημένη διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων για τις αμοιβές τους, έχουν συμβάλει στο να μοιράζονται οι εργαζόμενοι πληροφορίες σχετικά με τους μισθούς τους. Η αυξημένη πληροφόρηση σχετικά με τις αμοιβές βοηθά τις γυναίκες να αξιολογούν καλύτερα την εργασία τους αντί να αποδέχονται μια άνιση kαι άδικη αποτίμηση της. Οι γυναίκες μπορούν πλέον να διαπραγματευτούν καλύτερα δίκαιες και ανταγωνιστικές αμοιβές.

Το εξειδικευμένο ταλέντο γίνεται απαραίτητο λόγω Τεχνητής Νοημοσύνης

Οι οργανισμοί υιοθετούν ολοένα και περισσότερο τις τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης για τον εξορθολογισμό των διαδικασιών και την αύξηση της παραγωγικότητας. Η Τεχνητή Νοημοσύνη εισάγει μια κομβική εποχή στην οικονομική ιστορία που επηρεάζει τις λειτουργίες των εταιρειών. Οι γυναίκες μπορούν να επωφεληθούν στο έπακρο από αυτή τη στροφή, αναβαθμίζοντας τις δεξιότητές τους και αποκτώντας επάρκεια στις ικανότητες υποστήριξης που σχετίζονται με την Τεχνητή Νοημοσύνη. Η υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να τοποθετήσει στρατηγικά τις γυναίκες με δεξιότητες και αντίληψη των τεχνολογικών εξελίξεων σε μια προνομιούχα θέση. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να τις οδηγήσει σε ρόλους με περισσότερες ευθύνες, επιρροή και αμοιβές.

Ευεξία και ευημερία στο χώρο εργασίας

Μια από τις επικρατέστερες τάσεις στην εργασία το 2024 είναι ότι πλέον οι ηγέτες των εταιρειών δεν μένουν αδιάφοροι για τα ζητήματα της ψυχικής υγείας και της ευεξίας και τα συνδέουν άμεσα με την παραγωγικότητα  των εργαζομένων και τα κέρδη των εταιρειών τους. Για αυτόν τον λόγο διαθέτουν ολοένα και περισσότερους πόρους για την καταπολέμηση του burnout των εργαζομένων ενώ θέτουν την ψυχική υγεία στο επίκεντρο της συζήτησης υιοθετώντας σχετικά προγράμματα και πρωτοβουλίες στις εταιρείες τους. Αυτό αποτελεί μια πολύ καλή εξέλιξη για τις γυναίκες που το 2023 ήταν αυτές που υπέφεραν περισσότερο από την επαγγελματική εξουθένωση, σε ποσοστό 33%, σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους τους, οι οποίοι υπέφεραν σε ποσοστό 25%. Χάρη στη νέα τάση που παρατηρείται οι γυναίκες μπορούν να βρουν υποστήριξη για να μειώσουν την υπερκόπωση και να προωθήσουν υγιείς συνήθειες εργασίας και ζωής.

Οι προκλήσεις και οι ανάγκες των οργανισμών το 2024 μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην προώθηση της εξέλιξης των γυναικών. Οι γυναίκες εργαζόμενες μπορούν να εξοικειωθούν με τις επερχόμενες αλλαγές και να προετοιμαστούν για να τις εκμεταλλευτούν στο έπακρο. Το 2024 θα μπορούσε να σημαίνει περισσότερες γυναίκες σε ηγετικές θέσεις με ίσες αμοιβές και μια υποστηρικτική κοινότητα γύρω τους.

Οι γυναίκες που ξεχώρισαν το 2023

Μόνο λίγες μέρες μετά την έλευση του 2024 σημειώνουμε νίκες και πρωτιές που σημείωσαν οι γυναίκες το 2023. Αυτές ήταν οι γυναίκες που πρωταγωνίστησαν.

Οι γυναίκες της Παλαιστίνης και του Ισραήλ που λίγες μέρες πριν την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και τους βομβαρδισμούς της Λωρίδας της Γάζας που ακολούθησαν οργάνωσαν πορεία ειρήνης στην Ιερουσαλήμ. Την πορεία οργάνωσε η Συμμαχία για την Ειρήνη στην Μέση Ανατολή που αποτελούνταν από δύο γυναικείες οργανώσεις, μια ισραηλινή, την Women Wage Peace και μία Παλαιστινιακή, την Women of The Sun. H γυναικεία αυτή συμμαχία καλούσε τους πολιτικούς ηγέτες και των δύο πλευρών να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να λήξει η αιματοχυσία και να λυθεί η διένεξη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Τραγική ειρωνεία, τρεις μέρες αργότερα η Χαμάς επιτέθηκε σε κοινότητες Ισραηλινών κατά μήκος των συνόρων της Γάζας προκαλώντας ένα ντόμινο εξελίξεων, αιματοχυσίας και βιαιοπραγιών που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Η ηθοποιός Fran Drescher που σαν πρόεδρος του σωματείου Screen Actors Guild – American Federation of Television and Radio Artists (SAG-AFTRA) ηγήθηκε της πολύμηνης απεργίας των ηθοποιών και των σεναριογράφων του Χόλιγουντ η οποία έληξε νικηφόρα εξασφαλίζοντας τους αύξηση στις αμοιβές τους αλλά και προστασία από την απειλή αντικατάστασης τους από το ΑΙ που ήταν και τα κύρια αιτήματα τους.

Η Μαρία Κάλλας της οποίας το ταλέντο αλλά κυρίως η δύναμη και η ανθεκτικότητα έγιναν αντικείμενο εκθέσεων, ταινιών και παραστάσεων σε όλη την διάρκεια του 2023 με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από την γέννηση της. Μια από αυτές είναι η έκθεση Unboxing Callas: Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ, σε επιμέλεια Βασίλη Ζηδιανάκη η οποία παρουσιάζεται στον 2ο όροφο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και στο Φουαγέ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Ιανουαρίου 2024.

Οι γυναίκες που ανέλαβαν τη θέση της προέδρου σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ σπάζοντας την ανδροκρατία εκατοντάδων χρόνων. Μερικές από αυτές είναι οι Dr. Sian Leah Beilock στο Πανεπιστήμιο του Dartmouth, η Dr. Minouche Shafik στο Columbia University, η Dr Linda Mills στο New York University, η Dr. Safa Zaki στο Bowdoin και η Dr. Ellen Granberg στο George Washington University.

H Claudia Goldin, έγινε η πρώτη γυναίκα που πήρε το Νόμπελ Οικονομίας. Το θέμα της μελέτης της ήταν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην διεκδίκηση ίσων αμοιβών.

Η Christina Koch έγινε η πρώτη γυναίκα αστροναύτης που συμμετείχε σε αποστολή στο φεγγάρι. Τον Απρίλιο η NASA ανακοίνωσε τα ονόματα των τεσσάρων αστροναυτών που θα πάνε στο φεγγάρι μετά από την 50ετή παύση των αποστολών.

Η Simon Biles μετά από δύο χρόνια απουσίας επέστρεψε δυναμικά κερδίζοντας τέσσερα χρυσά και ένα ασημένιο μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ενόργανης Γυμναστικής στην Αμβέρσα. Για την Biles όμως η μεγαλύτερη νίκη ήταν ότι κατάφερε να ξανααπολαύσει το άθλημα της και τους αγώνες όπως δήλωσε στην συνέντευξη Τύπου που έδωσε στην διάρκεια της διοργάνωσης. «Έπρεπε να αποδείξω στον εαυτό μου ότι μπορούσα να βγω εκεί έξω και να το κάνω. Μπόρεσα να διαψεύσω όλους τους επικριτές μου. Δεν είμαι από αυτές που τα παρατάνε. Όσο είμαι εκεί έξω και κάνω το πρόγραμμα μου και βρίσκω την χαρά και πάλι στην ενόργανη δεν με νοιάζει τίποτα άλλο»

Η Biles δύο χρόνια πριν πήρε την απόφαση να σταματήσει να αγωνίζεται όταν άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα με την ψυχική της υγεία, απόφαση για την οποία τότε δέχτηκε σφοδρή κριτική. Η θεαματική επιστροφή της Biles υπενθυμίζει την σημασία του να μπορείς να λες όχι και το δικαίωμα του να

Η σκηνοθέτης Greta Gerwig έσπασε ρεκόρ όταν η ταινία της Barbie έγινε η πιο προσοδοφόρα ταινία που σκηνοθέτησε γυναίκα με κέρδη 162 εκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ.

Η Taylor Swift έσπασε το ρεκόρ που κατείχε ο Elvis για το άλμπουμ με τις περισσότερες εβδομάδες στην Νο1 θέση των αμερικανικών charts, με το άλμπουμ της 1989 να είναι Νο 1 για 68 εβδομάδες.

Η Missy Elliott έγινε η πρώτη καλλιτέχνιδα του hip hop που που μπήκε στο   Rock and Roll Hall of Fame.

Ένας οργανισμός για την Εκπαίδευση και το Περιβάλλον

Ο οργανισμός Small Educational Paradises ιδρύθηκε με στόχο να κινητοποιήσει την Κοινωνία των Πολιτών σε δύο τομείς με ισχυρό κοινωνικό αντίκτυπο. Tην εκπαίδευση και το περιβάλλον.

Είναι δυνατόν να δούμε την εκπαίδευση αλλιώς; Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε θετικά την αποτυχία; Είναι εφικτό οι πολίτες να αναλάβουμε την ευθύνη για την βελτίωση της δικής μας ζωής; Oι Small Educational Paradises πιστεύουν πως γίνεται. Το Generation Woman συνάντησε την ιδρύτρια του οργανισμού Γεωργία Φουντουλάκη και μίλησε μαζί της για το πως τα μέλη της εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση

Γεωργία Φουντουλάκη

Πως αποφασίσατε να ιδρύσετε τον οργανισμό Small Educational Paradises;

Για καιρό με απασχολούσε το ζήτημα των πατριαρχικών δομών και οι τρόποι που ουσιαστικά διδασκόμαστε ή δεν διδασκόμαστε ποιες είναι αυτές οι δομές και πως λειτουργούν. Έτσι στην ραδιοφωνική μου εκπομπή Small Paraisos στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο είχα διαμορφώσει μία θεματική με τίτλο «Γλωσσούδες» βασισμένο σε γυναικείες ιστορίες ενδυνάμωσης και πατριαρχικών μοντέλων συμπεριφοράς. Στην εκπομπή συχνά επέστρεφε το θέμα της εκπαίδευσης και έχοντας μια περίοδο ζήσει στο εξωτερικό όπου πολλά πράγματα γίνονται διαφορετικά η ιδέα ενός οργανισμού όπου θα ξανα-σκέφτεται πάνω στην εκπαίδευση» αυτό που στα αγγλικά λέμε «Re-Thinking Education” σχηματιζόταν μέσα μου. Συνειδητοποιούσα πως υπάρχει μία ανάγκη να δούμε την εκπαίδευση από άλλες οπτικές γωνίες. Έτσι δημιουργήθηκε μια κοινότητα εθελοντών που ήθελε να προσφέρει έργο σε τομείς υψηλής προτεραιότητας, όπως είναι το Re-Thinking Education/Self-learning, το Περιβάλλον, η Κοινωνία και ο Πολιτισμός, Νέες Δεξιότητες και Well-being. Κάπως έτσι πήραν σχήμα και ιδρύθηκαν οι «Small Educational Paradises» το 2022.

Ποιοι είναι οι στόχοι σας;

Επιδίωξη μας είναι να καινοτομήσουμε παράγοντας και προσφέροντας «tailor made”εκπαιδευτικό και πολιτισμικό υλικό, επιμορφώνοντας ενήλικες, εκπαιδευτικούς, παιδιά δημιουργώντας εκπαιδευτικά και ερευνητικά δίκτυα, αναπτύσσοντας ψηφιακές εφαρμογές. Γιατί η μάθηση δεν σταματά ποτέ! Βασικοί μας στόχοι είναι να υποστηρίζουμε την κοινωνική και συναισθηματική μάθηση, να ενθαρρύνουμε την πολιτιστική ποικιλομορφία και τον διάλογο, να καλλιεργούμε την έννοια της ενσυναίσθησης, η οποία είναι απαραίτητη στην κοινωνία μας, και να δημιουργήσουμε μία κοινότητα ανθρώπων από όλα τα κοινωνικά στρώματα που θέλουν να ξανασκεφτούν το θέμα της εκπαίδευσης.

Γιατί επιλέξατε το κομμάτι της εκπαίδευσης;

Σημαντικότατη αξία για τον οργανισμό μας είναι η αγάπη για την μάθηση. Εκτιμούμε αυτή την αξία, γιατί η εκπαίδευση μπορεί να φέρει χαρά, σύνδεση, πληρότητα, διασκέδαση, ικανοποίηση και τον παράγοντα WOW! Η αγάπη για την εκπαίδευση είναι οδηγός δύναμη για μία δια βίου μάθηση! Είναι η μάθηση που βοηθά τους ανθρώπους να συνδέονται και να συνεισφέρουν σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Η ομάδα των Small Educational Paradises προσπαθεί να δημιουργήσει μία κοινότητα ανθρώπων που πιστεύουν πως μπορούμε να δούμε και να κάνουμε την εκπαίδευση διαφορετικά.

Ποιες είναι οι δράσεις που έχετε πραγματοποιήσει;

Συμβάλλουμε ως οργανισμός στην Ανταποδοτική Ανακύκλωση. Ο οργανισμός μας ενεργά συνδυάζει την προστασία του περιβάλλοντος με την οικονομική βιωσιμότητα του ίδιου του οργανισμού συλλέγοντας πλαστικά/γυάλινα μπουκάλια και κουτάκια αλουμινίου. Επίσης παράγουμε ένα podcast με συνεντεύξεις για θέματα και δράσεις που μας ενδιαφέρουν και που άπτονται της κοινωνίας των πολιτών. Η θεματική αυτή υποστηρίζει την έννοια του Ενεργού Πολίτη, ο οποίος αναλαμβάνει ο ίδιος την ευθύνη για τη βελτίωση της δικής του ζωής, όπως και των συνανθρώπων του. Υποστηρίζοντας την Επιστήμη των Πολιτών, συμμετείχαμε στη δράση εξερεύνησης, αναγνώρισης και διαμοιρασμού παρατηρήσεων των τοπικών άγριων φυτών με την εφαρμογή PlantNet, ένα εργαλείο που βοηθάει στην αναγνώριση φυτών από φωτογραφίες. Η Δράση έγινε σε συνεργασία με τα Γραφεία Περιβαλλοντικής ΔΔΕ Β’ και Γ’ Αθήνας, το Κέντρο Επεξεργασίας, Ελέγχου και Πιστοποίησης του Δασικού Πολλαπλασιαστικού Υλικού της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ, και την Med Culture. Η πιο πρόσφατην δράση μας είναι τα σεμινάρια. Το πρώτο μας Webminar που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο είχε τίτλο ΑποΤΥΧΗα και η ανταπόκριση όσο και η αξιολόγηση του από το πολυπληθές κοινό που το παρακολούθησε ήταν συγκινητική μπορώ να πω.

Γιατί επιλέξατε το θέμα της αποτυχίας;

Θέλαμε να αποστιγματοποιήσουμε την αποτυχία από την κοινωνία αλλά

και από την εκπαιδευτική κοινότητα, και να την δούμε ως ευκαιρία. Η αποτυχία είναι ένα εντελώς αναπόφευκτο μέρος του να είσαι άνθρωπος. Αυτός είναι ο πρώτος λόγος που πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να μιλάμε για την αποτυχία. Δεν είναι κάτι έξω από την καθημερινή μας ζωή και όμως συνειδητοποιήσαμε ότι δεν μιλάμε για τις αποτυχίες μας αρκετά (για να μην πω καθόλου). Κάθε ένας από εμάς αποτυγχάνει μερικές ή και πολλές φορές.

Η έρευνα έχει δείξει ότι το να είσαι ανοιχτός και να συζητάς την αποτυχία είναι συχνά μια γόνιμη ευκαιρία μάθησης και μια ευκαιρία απομυθοποίησης της επιτυχίας. Από την άλλη πλευρά είναι ο προβληματισμός που επιφέρει, και μέσω του προβληματισμού αυτού έρχεται η όποια ανάπτυξη και η επιτυχία (όπως κι αν το ορίζουμε). Παραδείγματα έφηβων μαθητών έχουν αποδείξει ότι μαθαίνοντας για τις προηγούμενες αποτυχίες μεγάλων επιστημόνων, τα πήγαν καλύτερα στα επιστημονικά προγράμματα από τους συμμαθητές τους που δεν έμαθαν για αυτές. Αυτό όμως δεν συμβαίνει συχνά στην Ελλάδα (για να μην το γενικολογήσω και πω καθόλου). Αντιθέτως, έχουμε μάθει να καυτηριάζουμε τα λάθη, να τα αναζητάμε στους άλλους (σε μία απόδειξη κοινωνικής υπεροχής) και να μην τα συγχωρούμε, σε αντίθεση με άλλα κοινωνικά και εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως. Επίσης, πολύς λόγος γίνεται για τα οικοσυστήματα των startup και την επιχειρηματικότητα και είναι πολύ εύκολο να δεις στην ελληνική κοινωνία ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξεφεύγουν ποτέ από το έδαφος επειδή φοβούνται την αποτυχία. Όπου κι αν κοιτάξουμε, παίρνουμε το μήνυμα ότι η τελειότητα είναι αναμενόμενη. Και αν δεν μπορείς να το πετύχεις, δεν έχεις κανέναν να κατηγορήσεις παρά μόνο τον εαυτό σου. Ίσως λοιπόν αν επισημάνουμε ιστορίες (τόσο θετικές όσο και αρνητικές) ατόμων που έχουν προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω στην ζωή τους, ή που έχουν κάνει κάτι σπουδαίο, ή που βρίσκονται στην διαδικασία, μπορούμε να μετριάσουμε αυτόν τον αρχικό φόβο.

Ποιά ήταν τα σημαντικότερα συμπεράσματα του webinar;

Το κυριότερο και κοινό συμπέρασμα από τις 6 διαφορετικές ομιλίες ήταν ότι τα λάθη

είναι εργαλεία μάθησης . O φόβος της αποτυχίας είναι επίκτητος, απόρροια ενός επικριτικού περιβάλλοντος. Η αποτυχία είναι πρώτον σχετική και δεύτερον δυναμική και όχι στατική και απόλυτη (όπως έχουμε μάθει να την αντιμετωπίζουμε). Για την όποια επιχειρηματικότητα η αποτυχία αποτελεί σημαντικό παράγοντα για να επιτύχουμε, εν τέλει, τους στόχους μας. Για το γυναικείο φύλο και τις μειονότητες που μεγαλώνουν σε πατριαρχικά μοντέλα οφείλουν να αποκτήσουν μια πιο υγιή σχέση με την έννοια της αποτυχίας, με δεδομένες τις δυσκολίες και τις διακρίσεις που έτσι και αλλιώς υφίστανται στην κοινωνία και στην επιχειρηματικότητα.

Η διαχείριση της αποτυχίας αποτελεί μια σημαντική δεξιότητα και είναι εξίσου

σημαντική με την επιτυχία. Ενδυναμώνει, δίνει μια αίσθηση (ανα)κατεύθυνσης, μας κρατά γειωμένους, μας μαθαίνει να «ξεφορτωνόμαστε» το φόβο, ανοίγει το δρόμο σε νέες ευκαιρίες και προοπτικές, είναι, «δάσκαλος» των σημαντικών πραγμάτων στην ζωή.