Τις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών στην πόλη αναδεικνύει η ActionAid σε ένα διήμερο εκδηλώσεων με ομιλήτρια τη συγγραφέα του βιβλίου «Αόρατες Γυναίκες» Caroline Criado Perez. Με αφορμή το διήμερο η υπεύθυνη θεμάτων ισότητας φύλου της ActionAid Μάττα Σαμίου μίλησε για το gender budgeting, την ορατότητα των γυναικών στην πόλη αλλά και για θέματα όπως η σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία και το πρόβλημα της μη αμειβόμενης εργασίας.
Όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο της βρετανίδας δημοσιογράφου Caroline Criado Perez «Αόρατες Γυναίκες» έμεινε 16 εβδομάδες στην λίστα των best seller των New York Times. Σε αυτό η Perez μέσα από αμέτρητα παραδείγματα –από το μέγεθος των κινητών και των crash test dummies μέχρι τους βαθμούς στους οποίους είναι ρυθμισμένοι οι θερμοστάτες των δημόσιων κτιρίων ή πως είναι σχεδιασμένες οι δημόσιες τουαλέτες- αποδείκνυε πως οι βιομηχανίες, οι πόλεις ακόμη και η ίδια η γλώσσα αγνοούν τις ανάγκες των γυναικών. Σε αυτόν τον φτιαγμένο για άνδρες κόσμο η Perez στο βιβλίο της αποδεικνύει πως οι γυναίκες είναι αόρατες. Αυτές τις σκέψεις και τα δεδομένα μεταξύ άλλων θα μοιραστεί με το αθηναικό κοινό στα πλαίσια της διάλεξης που θα δώσει στο διήμερο εκδηλώσεων που οργανώνει η ActionAid. Με αφορμή το διήμερο μιλήσαμε με την υπεύθυνη θεμάτων ισότητας των φύλων της ActionAid Μάττα Σαμίου.
Γιατί είναι σημαντικές οι γυναίκες για την ActionAid και με ποιους τρόπους η οργάνωση παρεμβαίνει στην ενδυνάμωση και την υποστήριξη των γυναικών;
Στην καρδιά των προγραμμάτων της ActionAid παντού στον κόσμο είναι η ενδυνάμωση και η προστασία των γυναικών και των κοριτσιών. Για παράδειγμα το πως μπορεί να στηρίξει τις κοινότητες για την πρόσβαση στο νερό, γιατί αν δεν υπάρχει νερό σε μια κοινότητα θα είναι οι γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια εκείνα που θα επωμιστούν το βάρος να περπατάνε χιλιόμετρα μέχρι να φτάσουν σε μια πηγή για να το βρουν. Πολλά από αυτά τα κορίτσια μετά από κάποιο διάστημα μπορεί και να εγκαταλείψουν το σχολείο. Η δουλειά μας σε αυτές τις κοινότητες ήταν αυτή που φώτισε το πρόβλημα της ορατότητας των γυναικών στις τοπικές κοινότητες.
Μια από τις ομιλίες του διημέρου αφορά το gender budgeting. Τι σημαίνει ο όρος αυτός;
Το gender budgeting εξετάζει το κατά πόσο οι ανάγκες που καλύπτει ένας δήμος από τον προυπολογισμό του καλύπτουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των γυναικών και αν η Πολιτεία και η Τοπική Αυτοδιοίκηση υπολογίζουν την επίπτωση των πολιτικών τους και στα δύο φύλα. Η πρόσφατη νομοθεσία για την ουσιαστική ισότητα περιλαμβάνει μια διάταξη που κάνει λόγο για την οπτική του φύλου στον προυπολογσιμό και σε τοπικό και σε κυβερνητικό επίπεδο. Το πρόγραμμα GREAT Budgeting έχει στόχο να προτείνει τρόπους για να εφαρμοστεί η συγκεκριμένη διάταξη αλλά πηγαίνοντας και ένα βήμα πιο πέρα να τονίσει την ανάγκη του να γίνει διαβούλευση για αυτό το θέμα με τους ανθρώπους που αφορά.
Γιατί θελήσατε να ασχοληθείτε με αυτό το θέμα;
Μεγάλη έμπνευση για την υλοποίηση του προγράμματος πήραμε από το βιβλίο της Caroline Criado Perez «Αόρατες Γυναίκες» η οποία είναι η κεντρική ομιλήτρια του διημέρου που οργανώνουμε. Μέσα από τα τόσα πολλά παραδείγματα που περιλαμβάνει στο βιβλίο της, κατάφερε να οπτικοποιήσει μοναδικά το πρόβλημα της ανισότητας των δύο φύλων σε αμέτρητα καθημερινά ζητήματα. Αυτό που έχει κάνει είναι να δώσει στοιχεία για το πως ο κόσμος γύρω μας είναι φτιαγμένος με έναν τρόπο που αγνοεί τις ανάγκες των γυναικών. Σε αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε και στην ActionAid. Πως να εξηγήσεις ένα πρόβλημα όταν το πρόβλημα αυτό είναι αόρατο; Πρώτα πρέπει να το βγάλεις από την αφάνεια και στην συνέχεια να δουλέψεις για την λύση του. Η ActionAid έκανε μια έρευνα στην περιοχή του Κολωνού και συνειδητοποιήσαμε για παράδειγμα ότι δεν υπάρχει καμία δραστηριότητα στην οποία θα μπορούσε να πάει μια γυναίκα ή ένα κορίτσι στον ελεύθερο χρόνο του. Αν και αυτό είναι μεγάλη αδικία, οι ίδιες οι γυναίκες έχουν μάθει να ψάχνουν τρόπους μόνες τους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Μπορεί να πάνε σε έναν άλλο Δήμο, να πληρώσουν ένα ιδιωτικό μάθημα χορού ή κεραμικής - αλλά δεν θα σκεφτούν ότι αυτό είναι δικαίωμα τους να το έχουν –πως υπάρχει ένα κονδύλι στον Δήμο για αυτό και πως θα μπορούν να το διεκδικήσουν ασκώντας θεσμική πίεση.
Στην διάρκεια του διημέρου θα γίνει και ένα περίπατος στον Κολωνό που θα αναδείξει το κατά πόσο «φιλική» είναι η περιοχή στις γυναίκες αλλά και το αν αναπαραστάσεις όπως τα ονόματα των δρόμων και τα μνημεία είναι ίσα μοιρασμένα μεταξύ των φύλων.
Η ActionAid έχει κάνει περιηγήσεις στον Κολωνό και το πρόγραμμα αυτό έχει υλοποιηθεί και στην Καρδίτσα από το Κέντρο Γυναικών Καρδίτσας. Ένα συνηθισμένο πρόβλημα που εντοπίζεται στις πόλεις είναι η έλλειψη φωτισμού. Παρατηρήσαμε ότι οι γυναίκες κινούμαστε την νύχτα στην πόλη από φωτεινό σημείο σε φωτεινό σημείο σχεδόν χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Και μιλάμε όχι για την δημιουργία νέων στήλων για φωτισμό αλλά για την αντικατάσταση μιας καμένης λάμπας. Ένα άλλο θέμα που προέκυψε από αυτές τις περιηγήσεις είναι η έλλειψη σήμανσης στα πάρκα αλλά και η έλλειψη τουαλετών αλλά και χώρων για αλλαγή βρεφικής πάνας. Τέλος εξετάσαμε τις αναπαραστάσεις των γυναικών στα ονόματα των δρόμων, στα αγάλματα και στα μνημεία που είναι ελάχιστες και με την βοήθεια των κατοίκων εντοπίσαμε πολλές σημαντικές γυναίκες που έζησαν στην περιοχή του Κολωνού και θα μπορούσαν να δώσουν το όνομα τους σε έναν δρόμο της περιοχής όπως για παράδειγμα η Μαίρη Λίντα ή η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου.
Η Action Aid δραστηριοποιείται και σε θέματα που αφορούν την σεξουαλική παρενόχληση. Θέλετε να μας μιλήσετε για την υπηρεσία speak out;
H ActionAid σε συνεργασία με την Women On Top παρέχει δωρεάν την δυνατότητα σε όποια γυναίκα έχει ή νομίζει ότι έχει παρενοχληθεί σεξουαλικά στην εργασία της να μιλήσει με απόλυτη εχεμύθεια και από απόσταση με κάποιο άτομο από τη νομική μας ομάδα για να δει αν πρόκειται για σεξουαλική παρενόχληση, τι δικαιώματα έχει και τι μπορεί να κάνει. Αν προτιμήσει την δικαστική οδό, η ActionAid καλύπτει όλα τα δικαστικά έξοδα μέχρι τέλους. Μέχρι σήμερα έχουν φτάσει σε εμάς 70 υποθέσεις. Πολλές από αυτές έχουν παραγραφεί γιατί το περιθώριο που δίνει ο νόμος από την τέλεση της πράξης μέχρι την υποβολή της μήνυσης είναι τρεις μήνες. Ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις οι γυναίκες ακούγοντας έναν δικηγόρο να επιβεβαιώνει το περιστατικό της σεξουαλικής παρενόχλησης πήραν μεγάλη ικανοποίηση. Ταυτόχρονα η επιλογή κάποιων γυναικών να μην προχωρήσουν σε καταγγελία είναι απόλυτα σεβαστή από εμάς. Το πολύ ενδιαφέρον και συγκινητικό ταυτόχρονα είναι πως υπήρξαν περιπτώσεις γυναικών που από φόβο ή άλλους προσωπικούς του λόγους δεν προχώρησαν σε μήνυση αλλά εξέφρασαν την επιθυμία να καταθέσουν ως μάρτυρες αν τυχόν έφτανε και άλλη καταγγελία για τον ίδιο δράστη. Λίγες μέρες πριν είχαμε το πρώτο μας δικαστήριο το οποίο δυστυχώς πήρε αναβολή. Η επόμενη ημερομηνία είναι τον Ιούνιο.
Έχετε επίσης επισημάνει την σπουδαιότητα του ίσου μοιράσματος της μη αμειβόμενης εργασίας μεταξύ των φύλων. Τι βήματα έχουν γίνει στη χώρα μας και τι μένει ακόμη να γίνει;
Στην Eυρωπαική Ένωση έχουμε τις μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ των φύλων στο θέμα της φροντίδας των παιδιών και του σπιτιού. Οι γυναίκες αναλαμβάνουν κατά 95% την καθημερινή φροντίδα των παιδιών και κατά 53% οι άνδρες. Στην φροντίδα του σπιτιού τα ποσοστά διαμορφώνονται στο 85% των γυναικών και στο 16% των γυναικών, η μεγαλύτερη διαφορά που καταγράφεται στην Ευρωπαική Ένωση. Αυτό είναι το ένα κομμάτι της εξίσωσης . Το άλλο κομμάτι είναι τι κάνει το κράτος για να απαλλάξει τις γυναίκες από αυτό το φόρτο. Στοιχεία της Eurostat από το 2020 έδειξαν ότι το 25% των γυναικών είναι ανενεργές επαγγελματικά λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων ενώ το ποσοστό των ανδρών είναι 6%. Και μιλάμε για ποσοστά προ πανδημίας. Σήμερα η κατάσταση είναι ακόμη πιο επιβαρυμένη.
Οι εκδηλώσεις του διημέρου Αόρατες Γυναίκες θα φιλοξενηθούν στη βιβλιοθήκη της Βουλής (πρώην Καπνεργοστάσιο, Λένορμαν 218). Η είσοδος και για τις δύο μέρες είναι ελεύθερη και επιτρέπεται μόνο με την επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας.
Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα του διημέρου εδώ