Μετά την απαγγελία του ποιήματος της στην Τελετή Ορκωμοσίας του Προέδρου Μπάιντεν, έγινε εξώφυλλο στο Time, στην αμερικάνικη Vogue και εμφανίστηκε στην Όπρα. Μετά την Μαλάλα, την Tavi Gevinson και την Greta Thunberg- η Amanda Gorman είναι η επόμενη νεαρή φωνή που θα κάνει την διαφορά; Από την Λουκία Λυκίδη
Πρώτη φορά την είδα με το κίτρινο παλτό της και την κατακόκκινη στέκα της, να την στέφει σαν τιάρα, στην Τελετή Ορκωμοσίας του Προέδρου Μπάιντεν τον Ιανουάριο. Ήταν μια δύσκολη μέρα, είχα άπειρα πράγματα να κάνω και η τηλεόραση σπίτι έπαιζε στο backgroung στο mute. Ακόμη και έτσι όμως, την ώρα που βγήκε στο podium, χωρίς να γνωρίζεις ποιά είναι και γιατί βρίσκεται εκεί, πριν προλάβεις να πατήσεις το unmute ήξερες πως κάτι πολύ σπουδαίο συνέβαινε με αυτό το κορίτσι. Ήταν η ευγένεια που είχε στο πρόσωπο της, μαζί με την αποφασιστικότητα της. Ήταν η δύναμη στην φωνή της. Οι στίχοι που απήγγειλε. Λίγο αργότερα θα μάθαινες ότι ήταν δικοί της.
Στις ώρες που ακολούθησαν το διαδίκτυο κατακλύστηκε από δημοσιεύματα για αυτήν. Ήταν 23 χρονών, κόρη μιας δασκάλας που μεγάλωσε μόνη της αυτήν και τα δύο αδέρφια της. Στο σπίτι τους δεν έβλεπαν ιδιαίτερα τηλεόραση ενώ τα προβλήματα στο λόγο που αντιμετώπιζε από μικρή -δεν μπορούσε να πει το ρ- την έκαναν να καταφεύγει συχνά στο διάβασμα και στο γράψιμο.
Στα 17 της εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο The One for whom food is not enough ενώ έναν χρόνο μετά ίδρυσε την μη κυβερνητική οργάνωση One Pen που παρέχει σεμινάρια δημιουργικής γραφής και ηγεσίας σε νεαρά κορίτσια. Ήταν Σεπτέμβριος του 2017 όταν η Amanda Gorman κλήθηκε να απαγγείλει το ποίημα της In This Place: An American Lyric στην Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. Ήταν η μέρα που η μαύρη ποιήτρια Tracy K Smith τιμήθηκε με τον τίτλο της Εθνικής Ποιήτριας. Λίγους μήνες μετά από εκείνη την απαγγελία και ενώ ήδη σπούδαζε Κοινωνιολογία στο Harvard -από το οποίο αποφοίτησε με έπαινο- η Γκόρμαν τιμήθηκε με τον τίτλο της Πρώτης Youth Poet Laureate του Λος Άντζελες (μια διάκριση που βοηθά στην ανάδειξη νέων ποιητών) ενώ τον επόμενο χρόνο κατέκτησε τον τίτλο σε εθνικό επίπεδο.
Αν και όχι άγνωστη στις Ηνωμένες Πολιτείες η εμφάνιση της Γκόρμαν στην Τελετή Ορκωμοσίας ήταν το γεγονός που εκτόξευσε την φήμη της στην στρατόσφαιρα.
«Εμείς, οι διάδοχοι μιας χώρας και μιας εποχής/ όπου ένα αδύνατο μαύρο κορίτσι
καταγόμενο από σκλάβους και μεγαλωμένο από μια ανύπαντρη μητέρα,
μπορεί να ονειρεύεται πως θα γίνει κάποτε ηγέτης,/για να απαγγείλει τελικά για έναν ηγέτη» την ακούσαμε να λέει απαγγέλοντας το ποίημα της The Hill We Climb την ημέρα της Τελετής Ορκωμοσίας. Στίχους που όπως εξήγησε στην συνέντευξη που έδωσε στην Μισέλ Ομπάμα για το Time εμπνεύστηκε από μια φράση που χρησιμοποίησε η τελευταία στο λόγο της στο Συνέδριο των Δημοκρατικών τον Ιούλιο του 2016. «Ξυπνάω κάθε πρωί σε ένα σπίτι που χτίστηκε από σκλάβους και βλέπω τις κόρες μου -δύο όμορφα και έξυπνα μαύρα κορίτσια να παίζουν στο γρασίδι του Λευκού Οίκου. Και χάρη στην Χίλαρι Κλίντον -όλοι οι γιοι και οι κόρες μας-θεωρούν δεδομένο ότι μια γυναίκα μπορεί να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ» είχε πει τότε η Μισέλ Ομπάμα.
Ήταν η Τζιλ Μπάιντεν αυτή που πρότεινε την Γκόρμαν στους υπεύθυνους της οργάνωσης της Τελετής Ορκωμοσίας, ενθουσιασμένη από την μέρα που την είχε δει να απαγγέλει στην Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. Μετά την απαγγελία της στην Ορκωμοσία το κινητό της Γκόρμαν κυριολεκτικά πήρε φωτιά από τις ειδοποιήσεις ενώ οι ακόλουθοί της στα social media αυξήθηκαν μέσα σε λίγα λεπτά κατά εκατοντάδες χιλιάδες.
Ακολούθησαν οι εμφανίσεις της σε τηλεοπτικά σόου όπως το σόου της Όπρα στην Apple Tv αλλά και οι συνεντεύξεις και τα εξώφυλλα στο Time και την αμερικάνικη Vogue που την έκαναν γρήγορα να συνειδητοποιήσει τον τρόπο που λειτουργούν τα μίντια. «Δεν θέλω το παράδειγμα μου να λειτουργήσει σαν κλουβί για τα υπόλοιπα κορίτσια. Δεν θέλω για να θεωρείσαι ένα επιτυχημένο μαύρο κορίτσι να πρέπει να είσαι η Αμάντα Γκόρμαν και να πας στο Harvard. Ελπίζω κάποιος να σπάσει το καλούπι που δημιούργησα» δήλωσε στην Vogue. Αλήθεια πίσω από κάθε success story που φιλοξενούν τα μίντια πόσες είναι οι ιστορίες που δεν είχαν αυτό το αίσιο τέλος. Πίσω από κάθε Αμάντα Γκόρμαν το παράδειγμα της οποίας σε γεμίζει ελπίδα και αισιοδοξία πόσα είναι τα κορίτσια που δεν κατάφεραν να γλιτώσουν από τη φτώχεια, μια εφηβική ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή το ρατσισμό;
Κάποιες φορές ούτε η ίδια η Γκόρμαν. Στις αρχές Μαρτίου και ενώ ήδη ήταν διάσημη στις Ηνωμένες Πολιτείες ένας φρουρός την σταμάτησε έξω από το σπίτι της για να επιβεβαιώσει ότι όντως έμενε εκεί αφού όπως της είπε του φαινόταν ύποπτη. Εκείνη του έδειξε τα κλειδιά της και μπήκε στο κτίριο. «Έφυγε χωρίς καν να ζητήσει συγνώμη» έγραψε λίγες ώρες μετά η Γκόρμαν στο twitter. «Αυτή είναι η πραγματικότητα για τα μαύρα κορίτσια σήμερα. Την μια μέρα είσαι πρότυπο, την άλλη μέρα απειλή». Στην συνέχεια έκανε retweet μια παλαιότερη ανάρτηση της που έλεγε. «Ζούμε σε μια αντιφατική κοινωνία που την μια στιγμή αποθεώνει μια μαύρη νεαρή ποιήτρια και την επόμενη ρίχνει pepper spray σε ένα 9χρονο. Ναι βλέπετε εμένα, αλλά δείτε και όλα τα άλλα μαύρα κορίτσια που είναι αόρατα» είχε γράψει εκφράζοντας με τόλμη μια λυπηρή, μεγάλη, άβολη αλήθεια.
Ταυτόχρονα η Γκόρμαν χρησιμοποιεί τα μίντια και την δημοσιότητα για να κάνει ένα δύσκολο είδος όπως η ποίηση προσβάσιμο σε όλους. Πιστεύει πως άρθρα σαν αυτό που δημοσιεύτηκε στην Washington Post και μιλούσε για εκείνη και τα ποιήματα της στρέφουν την προσοχή στην ίδια την ποίηση, ένα είδος που θεωρούνταν πάντοτε πως αφορούσε μια ελίτ. Για την Γκόρμαν η ποίηση δεν είναι αυτό. «Ποίηση είναι τα πλακάτ που κρατούσαν οι διαδηλωτές του κινήματος Black Live Matters και έγραφαν ''Μας έθαψαν αλλά δεν ήξεραν ότι είμασταν οι σπόροι”. Ποίηση ήταν τα λόγια του Martin Luther King» αναφέρει η Gorman.
Στα πλαίσια της ίδιας «σταυροφορίας» διάδοσης της ποίησης τοποθετεί και την απόφαση της να γράψει και να απαγγείλει το ποίημα «Chorus of The Captains στο Super Bowl». «Το έκανα γιατί θα σήμαινε πολλά για την ποίηση σε αυτήν την χώρα, να απαγγείλει κάποιος ένα ποίημα στο Superbowl».
Πρότυπο ή εξαίρεση, ελπίδα ή απενοχοποίηση ενός συστήματος που συνεχίζει να είναι βαθιά άνισο και ρατσιστικό η Amanda Gorman μας υπενθυμίζει την ανάγκη να εντοπίσουμε και να αναδείξουμε τις δικές μας Amanda Gorman. Τις 23χρονες, 20χρονες, 17χρονες Ελληνίδες που με την ποίηση, τα βιβλία τους, τα τραγούδια τους, τους πύρινους λόγους τους θα μιλήσουν για όλα αυτά που συμβαίνουν και μας απασχολούν και θα γίνουν τα κορίτσια και οι νεαρές γυναίκες που θα εμπνεύσουν και άλλες να εκφραστούν και να ξεχωρίσουν.
