Η φετινή Ημέρα της Γυναίκας δεν θα μπορούσε παρά να είναι αφιερωμένη στις γυναίκες της Ουκρανίας και την πραγματικά απίστευτη δύναμη τους.
Από τις πρώτες μέρες της εισβολής εικόνες με Ουκρανές να παίρνουν τα όπλα κατέκλυσαν τα μίντια. Από το εξώφυλλο των New York Times με τις Ουκρανές εθελόντριες να κλαίνε κρατώντας τα όπλα τους έτοιμες να φύγουν για την μάχη, μέχρι το Instagram την Μις Ουκρανία Anastasia Lenna. Λίγες εβδομάδες πριν ο λογαριασμός της ήταν γεμάτος με μαθήματα advanced yoga και φωτογραφίες από τα ταξίδια της. Λίγες μέρες μετά το ξέσπασμα του πολέμου η Lenna φορώντας goggles και χακί παντελόνι φωτογραφίζεται κρατώντας όπλο και προσθέτοντας το hashtag #handsoffukraine.
Αληθινό ή όχι το όπλο της Lenna, ακόμη και αν το post της ήταν ένα συμβολικό κάλεσμα στα όπλα, για πολλές άλλες γυναίκες ήταν απολύτως αληθινό. Όπως για την βουλευτή Kira Rudik που έγραψε στο Twitter «Είχα σχεδιάσει να φυτέψω τουλίπες και νάρκισσους στην αυλή μου σήμερα. Αντί γι’ αυτό μαθαίνω να ρίχνω με όπλο και ετοιμάζομαι για μια ακόμη νύχτα βομβαρδισμών στο Κίεβο».
Αλλά και για την 79χρονη Valentyna Kostyantynovska η οποία σε ένα βίντεο που έγινε viral εκπαιδεύεται να ρίχνει με Καλάσνικοφ και όπως δήλωσε στο Reuters ήταν όνειρο της ζωής της να μπορέσει να πολεμήσει για την πατρίδα της.
Όπως σημειώνει η αρθρογράφος της Washington Post Monica Hesse «είναι δύσκολο να γράφεις για τις γυναίκες που πολεμούν στην Ουκρανία. Αν και είναι ένα θέμα που ενδιαφέρει τα μίντια σε όλο τον κόσμο, είναι εύκολο να πέσεις στην παγίδα της υπερβολής ή να χάσεις εντελώς την ουσία του θέματος. Αλήθεια ποιο είναι το θέμα εδώ; Ότι οι γυναίκες αγαπούν την πατρίδα τους όσο και οι άνδρες; To ότι οι γυναίκες αξίζουν περισσότερο θαυμασμό απ’ ότι οι άνδρες όταν θέτουν την ζωή τους σε κίνδυνο; Όχι και πάλι όχι. Το να πολεμούν οι γυναίκες σε θανατηφόρες μάχες είναι η πιο σκοτεινή και δυσάρεστη πλευρά του φεμινισμού. Κανείς δεν θέλει ισότητα των φύλων στον πόλεμο γιατί κανείς δεν θέλει τον πόλεμο».
Συμφωνούμε. Ο πόλεμος προφανώς και δεν θα έπρεπε να είναι μέσο ενδυνάμωσης των γυναικών. Παρ όλα αυτά μέσα σε αυτές τις δεκατρείς μέρες της εισβολής, ο πόλεμος έδειξε τον ρόλο, την δύναμη και την πραγματική θέση των γυναικών, που είναι πάντα στην πρώτη γραμμή. Της οικογένειας, της φροντίδας αλλά και της κοινωνίας, της πολιτικής, ακόμη και της σύρραξης. Και μια μέρα σαν την σημερινή, την Ημέρα της Γυναίκας αξίζει κανείς να το πει. Γιατί είναι πολλές φορές που η συμβολή των γυναικών στην ιστορία παρέμεινε στην αφάνεια. Όπως και οι ίδιες. Αόρατες για ακόμη μια φορά.
Οι γυναίκες σε αυτόν τον πόλεμο πρωταγωνιστούν. Είτε κρατούν όπλα και φτιάχνουν βόμβες μολότοφ είτε ετοιμάζουν τα backpack των παιδιών τους, τα βάζουν στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου και εκείνες, μόνες στην θέση του οδηγού, ξεκινούν για ένα επικίνδυνο ταξίδι διαφυγής. Ή όταν περπατούν χιλιόμετρα μέσα στο κρύο για να βρουν έναν ασφαλή προορισμό προσπαθώντας να κρατήσουν τα παιδιά τους ασφαλή. Να τα καθησυχάσουν. Να βρουν τα σωστά λόγια για να τους πουν την δύσκολη αλήθεια. Να παραμείνουν ψύχραιμες, ακούραστες.
Οι γυναίκες της Ουκρανίας τα τελευταία χρόνια κέρδισαν την θέση τους στην χώρα τουςμε τον δύσκολο τρόπο. Το εξηγεί στο άρθρο της με τίτλο «Το εκπληκτικό -και όχι τόσο μυστικό όπλο της Ουκρανίας» στο MSNBC η Lauren Leader, συνιδρύτρια και CEO της γυναικείας οργάνωσης πολιτικής ηγεσίας All In Together. «Αν και οι γυναίκες στην Ουκρανία είχαν δικαίωμα να καταταγούν στο στρατό από το 1993, ο αριθμός τους αυξήθηκε και ο ρόλος τους ενισχύθηκε με τα γεγονότα στην διάρκεια της κρίσης στην Κριμαία το 2014. Από το 2016 τους δόθηκε το δικαίωμα να πολεμούν και σε μάχη ενώ μετά την θέσπιση νομοθεσία που κατοχύρωνε την ίση μεταχείριση γυναικών και ανδρών στον στρατό η συμμετοχή των γυναικών αυξήθηκε και επεκτάθηκε σε μάχιμους ρόλους όπως αυτόν του πυροβολητή τεθωρακισμένων, σε θέσεις διοίκησης πεζικού αλλά και σε ρόλο snipper» αναφέρει στο άρθρο της η Leader. Και συνεχίζει «Ταυτόχρονα οι γυναίκες έχουν παίξει κεντρικό ρόλο στην λειτουργία της δημοκρατίας της Ουκρανίας κατέχοντας το 21% από τις έδρες της Ουκρανική Βουλής ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα για να γεφυρωθεί το χάσμα των φύλων σε πολλούς τομείς της δημόσιας ζωής. Η αυξανόμενη δέσμευση στην ισότητα των δύο φύλων στην Ουκρανία έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την κατάσταση στην Ρωσία που υπό την ηγεσία του Πούτιν έχει σημειώσει σημαντική οπισθοδρόμηση όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών. Οι γυναίκες στην Ρωσία έχουν αποκλειστεί και απαγορεύεται να ασκούν πάνω από 450 επαγγέλματα, μέτρα προστασίας κατά της ενδοοικογενειακής βίας έχουν αρθεί ενώ οι γυναίκες κατέχουν μόνο το 16 % των πολιτικών αξιωμάτων και πολύ μικρή συμμετοχή στον στρατό».
Βασική υποστηρίκτρια της αντίστασης των γυναικών είναι και η σύζυγος του Προέδρου της Ουκρανίας, Ολένα Ζελένσκα. Τα εμψυχωτικά της post αλλά και οι αναρτήσεις της για τις γυναίκες που αντιστέκονται και για τις γυναίκες που έφεραν τα μωρά τους στον κόσμο μέσα σε υπόγεια καταφύγια είναι συγκινητικά και αναδεικνύουν την δύναμη των γυναικών και την δύναμη της ζωής. Η μητρότητα είναι άλλωστε και αυτή πρωταγωνίστρια σε αυτόν τον πόλεμο. Είτε αυτή είναι η προτροπή των Ουκρανών γυναικών στους Ρώσους στρατιώτες να τηλεφωνήσουν στις μητέρες τους και να τους εξηγήσουν γιατί πολεμούν, είτε από την άλλη πλευρά είναι οι διαμαρτυρίες των μανάδων των Ρώσων στρατιωτών για το γεγονός ότι οι 20χρονοι γιοι τους στάλθηκαν σε έναν πόλεμο χωρίς να γνωρίζουν που πηγαίνουν.
Είναι σημαντικό πως στην συνέλευση του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας ήταν πολλά τα μέλη που επέλεξαν να αναφερθούν στις γυναίκες της Ουκρανίας. Η Πρόεδρος του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα ανέφερε: «Θέλω να ξεκινήσω μιλώντας για τις εκπληκτικά γενναίες γυναίκες της Ουκρανίας που πολεμούν, είναι αναγκασμένες να βρίσκουν καταφύγιο για αυτές και τους αγαπημένους τους στα υπόγεια, να γεννούν στους σταθμούς του Μετρό και να πολεμούν στην πρώτη γραμμή. Είναι απόδειξη του θάρρους, της δύναμης και της αντοχής του ακόμη και στις χειρότερες συνθήκες». Η Γαλλίδα Υπουργός Ισότητας Φύλων, Συμπερίληψης και Ίσων Ευκαιριών Ελίζαμπεθ Μορένο υπογράμμισε πως ενώ οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι τα πρώτα θύματα τέτοιων κρίσεων, συχνά εξαιρούνται από τις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις για την ειρήνη και την ασφάλεια ενώ η πρωθυπουργός της Ισλανδίας Katrin Jakobsdottir ότι η ισότητα των φύλων θα πρέπει να παραμένει στην ατζέντα ακόμη και σε δύσκολες στιγμές σαν και αυτήν. «Ο κόσμος θα ήταν πιο ειρηνικός αν κυβερνούσαν οι γυναίκες. Είμαι πεπεισμένη για αυτό» είπε.